Κούρος προβάτων. Ενα μικρό πανηγύρι που στήνεται κάθε άνοιξη στην στάνη

  Έφτασε πάλι και στην Αράχωβα η εποχή που αρχίζει το κούρεμα των προβάτων. 
Ο τσοπάνος σε όσους δεν μπορούν να συμμετάσχουν αφιερώνει το παρακάτω παιχνιδάκι για να δείτε πόσο δύσκολο είναι. 

Στην αρχική ερώτηση "Do you want to play for high scores......." απαντήστε " NΟ"  για να σας βάλει κατευθείαν στο παιχνίδι

Κούρος - Κολόκουρος 

  Κούρος είναι το κούρεμα το κούρεμα του κοπαδιού των γιδιών και των προβάτων και γίνεται κάθε άνοιξη.

  Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μικρό πανηγύρι που στήνεται κάθε άνοιξη στην στάνη.

  Κάθε κτηνοτρόφος καλεί συναδέλφους, φίλους και συγγενείς* να τον βοηθήσουν  σε αυτό το κοπιαστικό έργο, και αφού
τελειώσουν ακολουθεί το φαγοπότι και το γλέντι.

 Εδώ έχει απόλυτη εφαρμογή η παροιμία «βοήθα με να σε βοηθώ ν’ ανεβούμε το βουνό» .

Από αυτούς που βοηθούν, περισσότεροι από τους μισούς δεν είναι του «επαγγέλματος», είναι καθηγητές, υπάλληλοι, επαγγελματίες, μαθητές αλλά βρέθηκαν εκεί για να βοηθήσουν, κάποιοι μάλιστα την επόμενη πιθανόν πήγαν και σε άλλο κούρο εθελοντές.

Σε αυτήν την γιορτή, οι παλιοί μαθαίνουν και τα παιδιά να κουρεύουν – «μάθε τέχνη κι άσ’ τηνε…» λέει η παροιμία, παρατηρήστε πόσα παιδιά παίρνουν μέρος στη διαδικασία.

Ο χρόνος του κούρου είναι συγκεκριμένος:

Στα πεδινά μέρη που ο καιρός «ζεσταίνει» πιο νωρίς στα τέλη Μαρτίου ή αρχές Απριλίου πρώτα κολουκουρίζουν ή κωλοκουρεύουν τα πρόβατα και τα γίδια, κουρεύουν δηλαδή τους μηρούς, το στήθος και την κοιλιά των ζώων.

Με αυτό τον τρόπο ανακουφίζουν το ζώο από την ζέστη,  αφαιρώντας το πυκνό του τρίχωμα και διευκολύνεται ο τσοπάνης στο άρμεγμα. Κατά το κολοκούρισμα αλείφουν τα οπίσθια του ζώου με ένα μίγμα αντισηπτικών και παρασιτοκτόνων, το κολόκουρο, για να το απαλλάξουν από τα παράσιτα.

Το μαλλί από τον κολόκουρο ή κουλόκουρο είναι κοντόϊνο και κατώτερης ποιότητας και ονομάζεται κουλόκρα ή κοιλόμαλλο.
Ο τακτικός κούρος γίνεται το Μάιο, και βγαίνει το καλό μαλλί. Τα μαλλιά αυτά είναι μακρόινα και λέγονται μαΐσια. Από αυτά βγαίνει η σούμα ή λαγάρα.
Στα ορεινά μέρη, όπως στη Δεσφίνα Φωκίδας που ο καιρός «ζεσταίνει» αργότερα γίνεται μαζί ο κούρος και το κουλοκούρισμα, δηλαδή τα ζώα κουρεύονται κανονικά και όχι σε δυο δόσεις.

Η γενικότερη φροντίδα του κοπαδιού και ειδικά ο κούρος είναι κατεξοχήν αντρική δουλειά γιατί εκτός από τεχνική απαιτεί και σωματική δύναμη.
Ο κούρος είναι μία σκληρή δουλειά γιατί το μαλλί των προβάτων και των κατσικιών  είναι ποτισμένο με λίπος (σαργιά) και έτσι το ψαλίδι, που είναι το βασικό εργαλείο, δεν μπορεί εύκολα να εισχωρήσει στα μαλλιά.

Από τις αρχές Απρίλη, οι κτηνοτρόφοι τροχίζουν τα ψαλίδια τους. Το προβατοψάλιδο για τα πρόβατα και το τραγοψάλιδο για τα γίδια.

α. Το προβατοψάλιδο η πρατοψάλιδο έχει στενή λάμα ώστε να εισχωρεί σχετικά εύκολα στα μαλλιά των προβάτων.

  

προβατοψάλιδο

β. Το τραγοψάλιδο είναι φαρδύτερο και μεγαλύτερο από το προβατοψάλιδο.

γ. Ψαλίδι "αρχαίου τύπου". Το ψαλίδι μέχρι τον ΙΔ΄ αιώνα μ. Χ. αποτελούταν από δυο βραχίονες ενωμένους στη μια άκρη τους με ένα έλασμα τύπου σούστας (κάτι σαν την σημερινή τσιμπίδα). Ονομαζόταν περιφραστικά διπλή μάχαιρα.

Ο κούρος των γιδιών είναι διαφορετικός από αυτόν των προβάτων.
Για να κουρέψουν τα πρόβατα, τα ρίχνουν κάτω στη γη, τα ξαπλώνουν, γιατί δεν είναι εύκολο το κούρεμα όταν στέκονται όρθια. (Στις φωτογραφίες καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για πρόβατα από το ότι είναι ξαπλωμένο το ζώο).

Τα γίδια κουρεύονται πάντα όρθια. Ενδιαφέρων παρουσιάζει ο τρόπος που ακινητοποιούν τα γίδια για την κουρά.
Κάποιοι χρησιμοποιούν τις λεγόμενες κουρεύτρες.

          

Όπως φαίνεται και στη φωτογραφία η κουρεύτρα είναι μια φούρκα που μπήγουν στο έδαφος και εκεί μέσα ακινητοποιούν το κεφάλι του γιδιού με ένα οριζόντιο ξύλο ή δένοντας από πάνω ένα σιτζίμι (σχοινί ή λουρί που δένεται από πάνω από το κεφάλι του ζώου).
Έτσι το γίδι δεν μπορεί να κουνηθεί εύκολα και ο τσοπάνης το κουρεύει πιο εύκολα και γρήγορα, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να τραυματίσει το ζώο.

  

Στην Δεσφίνα Φωκίδας  δεν χρησιμοποιούν την κουρεύτρα αλλά μια πιο απλή μέθοδο. Το κούρεμα γίνεται από κουρευτή και τον βοηθό του, ο οποίος μπορεί να είναι και μικρό παιδί. Ο βοηθός λοιπόν ακινητοποιεί το γίδι βάζοντας απλά τον αντίχειρα μέσα στο στόμα του ζώου και πιέζοντας με αυτόν τη ρίζα της γλώσσας φωτογραφία δίπλα. Το ζώο τότε μένει κυριολεκτικά «άγαλμα» (θα το δείτε σε όλες τις φωτογραφίες και ειδικά σε δυο που έχω εστιάσει στο κεφάλι του ζώου). 

Όταν απελευθερώνεται το γίδι από την κουρεύτρα ή το βοηθό συνήθως είναι γεμάτο ψαλιδιές και γενικά σε άθλια αισθητική κατάσταση. Εκείνο που σέβεται ο κουρευτής και δεν το κόβει είναι το γένι του τράγου.

Ο κούρος είναι μέρα χαράς στη στάνη για τους τσοπάνηδες.
Στη Δεσφίνα Φωκίδας όταν φεύγουν τα τελευταία ζώα, έτοιμα, απ’ τα χέρια των κουρευτάδων, ρίχνουν μερικές ντουφεκιές για τη χαρά της νέας εποχής (Άνοιξη γάρ) και αφού δώσουν ευχές για «καλό καλοκαίρι» και «του χρόνου» … αρχίζει το γλέντι.

Το έθιμο προστάζει γίδα με μανέστρα (κριθαράκι χοντρό) που ετοιμάζεται από βραδύς κιόλας στη στάνη, μέσα σε ένα ή δυο καζάνια από τις γυναίκες.
 Ο κούρος και ο κουλόκουρος ή κολόκουρος ή κωλόκουρος είναι μια φοβερή διαδικασία που θέλει μεγάλη κινητικότητα,  ομαδικό πνεύμα και αναδυκνείει την  χαρά και την ένταση της στιγμής την διαφορά στην τεχνική, και τελικά γίνεται μια γιορτή για πολλούς.

http://www.fotografes.gr