Σχόλια της κ. Μαρίας Φραντζή, Αρχιτέκτονα Μηχανικού Πολεοδόμου, στη διαβούλευση για το εθνικό πάρκο Παρνασσού.

  Διαβάζουμε στο Αράχωβας Blog

Άρθρο 1

O Εθνικός Δρυμός του Παρνασσού ιδρύθηκε το 1938, καλύπτει 3.812εκτ. και η περιφερειακή του ζώνη (5000εκτ. περίπου) περιλαμβάνει ένα οροπέδιο (Λιβάδι), κρημνώδη βραχώδη κομμάτια σε χαμηλότερο ύψος και γυμνούς ψηλούς ορεινούς οικότοπους. Ο Δρυμός και όλο το βουνό έχουν όμορφη θέα, που χαίρονται οι επισκέπτες της αρχαιολογικής τοποθεσίας των Δελφών και οι επισκέπτες που κάνουν χειμερινά αθλήματα.

Ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού είχε και διατηρεί σημαντική δυνατότητα να αναπτύξει οφέλη αναψυχής, εκπαίδευσης, έμπνευσης, πολιτισμού, ταυτόχρονα με την παρουσία της αρχαιολογικής τοποθεσίας των Δελφών και των χιονοδρομικών αθλημάτων.

Η βλάστηση στον Παρνασσό φέρει έντονα τη σφραγίδα της έντονης ανθρώπινης επέμβασης στο πέρασμα των αιώνων. Οι εναλλασσόμενες βιοκλιματικές και γεωλογικές συνθήκες συνετέλεσαν στη διατήρηση της υπάρχουσας ποικιλότητας της βλάστησης.

Η βάση της παραγωγικής δραστηριότητας της περιοχής κατά τις τελευταίες δεκαετίες είναι η τουριστική αξιοποίηση. Θα περίμενε λοιπόν κανείς, τουλάχιστον για τη ζώνη Γ, την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης (φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον) στο σχεδιασμό και τον προσδιορισμό των ορίων της οικιστικής ανάπτυξης υπό το πρίσμα της αρχής της αειφορίας.

Η έννοια της αειφορίας τερμάτισε την ιδεοληψία της οικονομικής ανάπτυξης σαν εμμονή στην μονομερή οικονομική μεγέθυνση, είναι πολυδιάστατη και έχει δεχτεί κατά καιρούς πολλαπλές ερμηνείες. Παρόλο που τις τελευταίες δεκαετίες η έννοια αυτή έχει διαδοθεί και αφομοιωθεί ευρέως από τους περισσότερους επιστημονικούς κλάδους, η αφετηρία της βρίσκεται στους κόλπους της οικολογίας και ορίζεται ως η διαρκής, συνεχιζόμενη ύπαρξη και ανανεωσιμότητα του περιβάλλοντος. Με άλλα λόγια -και με καθαρά οικολογικούς όρους- η αειφορική προσέγγιση βασίζεται στην αξιοποίηση των φυσικών πηγών με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα και η ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον. Αντίστοιχα η αειφόρος ή βιώσιμη ανάπτυξη περιγράφεται ικανοποιητικά από το τρίπτυχο «Περιβάλλον – Οικονομία – Κοινωνία». Προκειμένου λοιπόν μία περιοχή να είναι βιώσιμη, πρέπει να ικανοποιεί ένα φάσμα προϋποθέσεων που σχετίζονται με οικολογικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες.

Το διάταγμα που παρουσιάζεται εδώ, όπως αναφέρεται και στο σχέδιο ΠΔ, βασίζεται στην υπάρχουσα Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Εθνικού Δρυμού Παρνασσού. Η μελέτη αυτή, ανεξάρτητα του χρόνου υπογραφής της, έχει εκπονηθεί το 1993, όταν οι συνθήκες στην περιοχή ήταν σημαντικά διαφορετικές, αναφέρεται σ’ ένα φυσικό οικοσύστημα που, σε μεγάλη έκταση του είναι ριζικά διαφοροποιημένο με αποτέλεσμα το ΠΔ να αγνοεί επιδεικτικά το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον στο οποίο αναφέρεται.  Για παράδειγμα, διατηρεί τη λογική της δόμησης εκτός σχεδίου (ζώνη Γ) με όσα δεινά έχει σωρεύσει αυτή τα τελευταία χρόνια στην περιοχή.

Η οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων της περιοχής είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και εξαρτημένη από  το τουριστικό προϊόν και την αντίστοιχη ανάπτυξη, η ορθολογική διαχείριση των οποίων απουσιάζει ολοκληρωτικά από τις προβλέψεις του ΠΔ.  Eπισημαίνεται λοιπόν ο άμεσος κίνδυνος πλήρους οικονομικού μαρασμού σημαντικής μερίδας του πληθυσμού της.

Με βάση όλα τα παραπάνω το διάταγμα, παρά τους θεμιτούς στόχους του, κρίνεται πρόχειρο, ανεπαρκές, μονόπλευρο και ζητείται να μελετηθεί με την αρμόζουσα σοβαρότητα και επιστημονικά παραδεκτή αρτιότητα αφού γίνει συνείδηση στους συντάκτες του ότι έχουν να αντιμετωπίσουν ένα ιδιαίτερα σύνθετο ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον που χρήζει ολοκληρωμένης προσέγγισης.

Τέλος, ελπίζω τουλάχιστον να τηρηθούν οι διαδικασίες δημοσιοποίησης και γνωμοδότησης των φορέων που αναφέρονται στα «ελήφθησαν υπόψη» του Σχεδίου Νόμου ώστε να μην καταστραφεί το μέλλον τους, ερήμην τους.

Άρθρο 3

«Εντός των ορίων του Εθνικού Πάρκου Παρνασσού (Ζώνη Γ)…επιτρέπεται:… . Η εκτός σχεδίου δόμηση μόνο για την ανέγερση και χρήση μονώροφης κατοικίας, μέγιστης επιτρεπόμενης συνολικής επιφάνειας 150 m2, σε συγκεκριμένες περιοχές του Εθνικού Πάρκου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παρόν Διάταγμα ως προς τους όρους δόμησης και εφόσον διασφαλίζεται η προστασία των οικοσυστημάτων και του τοπίου από την οικιστική χρήση συνολικά (συγκέντρωση κτισμάτων, δίκτυα υποδομής, αύξηση κυκλοφορίας, κλπ.). Οι περιοχές αυτές καθορίζονται εντός ενός έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος με πρωτοβουλία του Φορέα Διαχείρισης ως προς την σύσταση ομάδας εργασίας για το συγκεκριμένο έργο. Η ομάδα εργασίας θα απαρτίζεται από εκπροσώπους του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού , των καθ’ ύλην αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΕΚΑ , της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, της Δ/νσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και των αντίστοιχων Δ/νσεων Πολεοδομίας της προστατευόμενης περιοχής. Μέχρι τον καθορισμό των περιοχών αυτών, ακόμη και μετά τη παρέλευση του έτους, απαγορεύεται κάθε δόμηση εκτός σχεδίου οικισμών για οικιστική ή τουριστική χρήση πλην της υποδομής του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού..»

Με το ΦΕΚ 24/22-02-11, επιβλήθηκε αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών στην ίδια περιοχή μέχρι να ολοκληρωθεί η μελέτη και να θεσμοθετηθεί το ΠΔ. Σήμερα, ενάμιση χρόνο μετά, οι χρήστες της περιοχής (κάτοικοι και επισκέπτες) αντιμετωπίζουν την εκ νέου αναβολή της επιδιωκόμενης ρύθμισης μιας και θα πρέπει να περιμένουν πάλι να συσταθεί ομάδα εργασίας που θα καθορίσει τις ζώνες και τους όρους χρήσης του περιβάλλοντος ζωής και εργασίας τους. Όταν ενάμιση χρόνο τώρα, που η διαχειριστική αρχή υπήρχε και ομάδα εργασίας είχε επίσης συσταθεί δεν απέδωσαν τίποτα διαφορετικό από όσα η μελέτη του 1993 πρότεινε, ποιες είναι οι εγγυήσεις ότι θα συμβεί κάτι διαφορετικό στη συνέχεια.

Η έλλειψη τεκμηρίωσης ή/και ενημέρωσης της Τοπικής Κοινωνίας για τη σκοπιμότητα της λήψης του μέτρου της απαγόρευσης, δημιουργεί συνθήκες που δυνάμει θα προκαλέσουν:

1)    Εχθρική στάση των κατοίκων προς την επιδιωκόμενη προστασία

2)    Κίνδυνο επιθετικών ενεργειών

3)    Αδιέξοδο, λόγω και της αύξησης της ανεργίας στην ευρύτερη περιοχή

Ο ψηφισμένος Νόμος για την βιοποικιλότητα έχει ήδη δημιουργήσει καθεστώς προστασίας για τη συγκεκριμένη περιοχή.

Η πλήρης απαγόρευση δόμησης αναστέλλει κάθε οικοδομική και αναπτυξιακή δραστηριότητα ιδιαίτερα στη Αράχωβα όπου η περιοχή της «προσωρινής» απαγόρευσης, μαζί με την περιοχή απόλυτης απαγόρευσης  που επιβάλλει ο υφιστάμενος πυρήνας του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού, τις δασικές περιοχές και  το Δελφικό Τοπίο, καλύπτουν περίπου το 85 % της έκτασης του τέως Δήμου Αράχωβας και, αν εξαιρεθούν και οι περιοχές που το έδαφος δεν επιτρέπει οποιαδήποτε εκμετάλλευση, δεν υπάρχει πλέον χώρος για οποιαδήποτε ανάπτυξη.

Οι απαγορεύσεις που έχουν επιβληθεί – για περιβαλλοντική προστασία υποτίθεται – στην ήδη πυκνοδομημένη περιοχή του Λιβαδιού είναι χωρίς αντικείμενο, γιατί το «φυσικό περιβάλλον» έχει ουσιαστικά χαθεί μετά από τόσα χρόνια (τυχαίας άραγε;) κρατικής αδιαφορίας και παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις τοπικών παραγόντων. Κατά συνέπεια, η γενικευμένη δέσμευση της περιοχής μόνο αρνητικές συνέπειες μπορεί να έχει ιδιαίτερα μάλιστα όταν το εκπονούμενο για την περιοχή ΓΠΣ αντιμετωπίζει, προφανώς πιο ολοκληρωμένα, την αειφόρο διαχείρισή της.

Τα νέα ΓΠΣ (με τον Ν. 2508/1997) επεκτείνονται και στον περιαστικό και αγροτικό χώρο, με σκοπό να συνθέσουν ισότιμα τις αναπτυξιακές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικιστικές παραμέτρους της εδαφικής περιφέρειας των πρωτοβαθμίων ΟΤΑ. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό το  αβάσιμο των ρυθμίσεων στη ζώνη Γ του ΠΔ που παρουσιάζεται και να προωθηθεί η τροποποίησή του στην κατεύθυνση των προτάσεων του εκπονούμενου ΓΠΣ (το οποίο, καταργεί την εκτός σχεδίου δόμηση και κατευθύνει προς απορρόφηση της πίεσης σε οργανωμένες οικιστικές ενότητες).

Άρθρο 7

«Εξαιρούνται των όρων και περιορισμών του παρόντος τα έργα εθνικής σημασίας, όπως αυτά καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας με Απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, μετά από σύμφωνη γνώμη των εκάστοτε καθ΄ ύλην αρμοδίων Υπουργών.»

Ο τρόπος που επιβλάλλονται τα μέτρα απαγόρευσης δικαιολογημένα δημιουργεί δεύτερες σκέψεις όπως οι παρακάτω:

• Σε πολιτικό επίπεδο η συμπεριφορά στελεχών της διοίκησης παραπέμπει σε προσεγγίσεις που αντιλαμβάνονται την οικολογία σαν οικοφασισμό!!
• Στο οικονομικό πεδίο η μεθόδευση δείχνει να υποθάλπει σχέδια ανάπτυξης μεγάλων οικονομικών συμφερόντων (εταιρείες που θα εκμεταλλευτούν την «ευκαιρία» με ή χωρίς «οικολογική» επίφαση) και δημιουργεί βάσιμες ανησυχίες για επανάληψη του φαινομένου της «συνδιαλλαγής»  σε μεσαία ή ανώτερα επίπεδα εξουσίας. Η προοπτική για τον μικρό και μεσαίο επαγγελματία είναι ζοφερή στην κατεύθυνση της μετατροπής του σε υπάλληλο των συμφερόντων αυτών.

http://arahova.wordpress.com