Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2012

« ΠΡΩΗΝ Ή ΤΕΩΣ; » : ΨΗΦΙΣΤΕ!




 
του Γιάννη Αν. ΛΟΥΚΑ
Προειδοποίηση :

Το κείμενο αυτό δεν αφορά οπαδούς, φανατικούς, ορκισμένους εχθρούς, καχύποπτους και « βασιλικώτερους του βασιλέως», όπως και τους μη διαθέτοντας -έστω και ελάχιστο -χιούμορ. Οι κύριοι αυτοί μπορούν άνετα να μη συνεχίσουν την ανάγνωση  ή « να κόψνε πέρα», που λένε στο χωριό μας. Ούτε αυτοί θα χάσουν κάτι, αλλά ούτε το κείμενο.
Ευχαριστώ και… συνεχίζουμε.

Το δίλημμα

Ήρθε, λοιπόν, η ώρα να πάρω θέση : πρώην ή τέως;

Μπορούμε να χρησιμοποιούμε και τις δύο λέξεις  σε κάθε περίπτωση; Μήπως το «τέως» είναι πιο επίσημο, καθαρευουσιάνικο ή λιγάκι ειρωνικό;
Λοιπόν, και οι δύο λέξεις προσδιορίζουν μια ιδιότητα που δεν ισχύει πλέον. Η διαφορά είναι ότι το «πρώην» αναφέρεται σε πολλούς και το «τέως» μόνο σε έναν. Πρώην, δηλαδή, είναι όλοι αυτοί που είχαν την ιδιότητα, ενώ  τέως μόνον ο τελευταίος.
Πρώην Δήμαρχοι, επομένως, Αράχωβας είναι η κ. Γρανιτσιώτη, ο κ. Κρέμος, ενώ τέως  μόνο ο κ. Ανδρέου. Μάλιστα, ο κ. Ανδρέου μπορεί να κρατήσει και ισόβια τον τίτλο, καθώς ο Δήμος Αράχωβας καταργήθηκε με τον Καλλικράτη.
Ενώ, άλλος διάσημος ισόβιος «τέως» είναι ο τ. βασιλιάς Κωνσταντίνος. Στην περίπτωση αυτή το «τέως» είναι τόσο ισχυρό, που καταργεί και το όνομα! Ο Τέως!
Επομένως, ο εννοιολογικά σωστός προσδιορισμός για τον κ. Γιαννέλο είναι τέως Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου, τουλάχιστον, για όσο διάστημα  είναι Πρόεδρος ο κ. Ληξουριώτης.
Αν νομίσατε, όμως, με τα «πρώην» και «τέως» ότι τελειώσαμε, κάνετε λάθος. Η πάμπλουτη ελληνική γλώσσα έχει πολλές ακόμα παραλλαγές για το ίδιο θέμα.
Έτσι :
Ø  Σε ένα πλήθος περιπτώσεων η ιδιότητα, που δεν ισχύει πλέον,  αποδίδεται με τον τιμητικό τίτλο «επίτιμος» : Αρεοπαγίτης, Εφέτης, αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Πρόξενος. Αν, όμως, περιμένετε να κάνω αναφορά στον πιο γνωστό Έλληνα επίτιμο, δε θα το κάνω. Είπαμε : το άρθρο είναι γλωσσολογικό (με παραδείγματα) και όχι πολιτικό.
Ø  Οι στρατιωτικοί, επίσης, δεν αποκαλούνται «πρώην», αλλά «εν αποστρατεία», π.χ. ταξίαρχος ε.α.
Ø  Οι καθηγητές Πανεπιστημίου, κατά τη συνταξιοδότησή τους, λαμβάνουν τον τίτλο του Ομότιμου καθηγητή ( κυρίως, όταν υπάρχει αναγνωρισμένο επιστημονικό κύρος).
Ø  Στο Διπλωματικό Σώμα  απονέμεται, κατά την αποχώρηση, ο τίτλος «επί τιμή», π.χ. Πρέσβης ε.τ.
Ø  Και στους Μητροπολίτες υπάρχει μια λεπτή διαφορά : παρότι είναι ισόβιοι, αν για κάποιο λόγο αποχωρήσουν από τη Μητρόπολη, χρησιμοποιείται μεν το «πρώην», αλλά μετά τον τίτλο, π.χ. Μητροπολίτης πρώην Πειραιώς.

Εδώ κλείνει ο κύκλος των περιπτώσεων, που εγώ, τουλάχιστον, γνωρίζω και θα μπορούσαν να είχαν ως τίτλο : «Οι παραλλαγές και οι αποχρώσεις του πρώην». Ενδεχομένως κάποιοι βρίσκουν όλα τα παραπάνω τυπολατρικά, εθιμοτυπικά ή ζητήματα πρωτοκόλλου. Δε θα απορρίψω τελείως τις ενστάσεις τους. Με μια διαφορά : όταν αρχίσουμε και καταργούμε και ισοπεδώνουμε και δεν αποδίδουμε σεβασμό στα δευτερεύοντα, σε λίγο θα έρθει η σειρά και για τα πρωτεύοντα και για τα ουσιώδη και για τα θεμελιώδη.
 Εκεί βρίσκεται το θέμα, χωρίς να θέλω να πείσω κανέναν.
Ελπίζω, τουλάχιστον, να σας έπεισα για τον πλούτο της Ελληνικής Γλώσσας.
Κι αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο για μένα :
Το να πεις τον πρώην τέως και τον τέως πρώην δε χάθηκε δα κι ο κόσμος.
Το θέμα είναι μήπως με μια γενικότερη ισοπεδωτική συμπεριφορά μας κάνουμε τη γλώσσα μας «πρώην Ελληνική Γλώσσα» και την Ελλάδα μας «τέως Ελλάδα»!
Νύν και Αεί!  ή
Νύν και Αιέν, κατά Οδυσσέα Ελύτη!

Μετά σεβασμού

                                                                                                                                     ΙΑΛ



ΥΓ: Μηδέποτε διατελέσας Πρόεδρος- ούτε καν… Αντιπρόεδρος
                                                     

14 σχόλια:

600 και να καινε είπε...

πολυ ωραιο το αθρο.οταν ο τεως γινει νυν πωε λεγεται αραγε.επισης κε λουκα πως λεγονται δυο αδελφες ψυχες που διοικουν αντ αυτου στο δημο.επιτιμοι???????υπερανω????αναπληρωτες???

Ανώνυμος είπε...

Πραγματικα ακατανοητος ο φιλος(;) 5:29. Τι υπονοεί; Μήπως βιάζεται; Η αβεβαιότητα σε συνδιασμο με την υπεροψια, είναι κακός σύμβουλος, όπως και η βιασύνη βεβαίως-βεβαίως !!!!
Οπότε ιδωμεν μεγάλε, ιδωμεν....

Ανώνυμος είπε...

1 Δεκεμβρίου 2012 5:29 μ.μ.
εσύ μας τους φόρτωσες

ΝΟΣΤΟΣ είπε...

Καλημερα και καλο μηνα συνδημοτη.
Τα κειμενα σου παντα αξιολογα γιεματα μεγαλη δοση χιουμορ και... σκοπιμοτητες.
Δεν θα ¨ψηφισω¨, ουτε θα μπω στο τρυπακι της αντιπαραθεσεις, ουτε θα ψαξω τις σκοπιμοτητες -αν υπαρχουν- εστω και απο χιουμοριστικη διαθεση.
Δεν θα χασω όμως την ευκαιρια που εντεχνα μου δινεις, να πω οτι αν και προσωπικα εκτιμω τον γνωστο τεως , μου θυμιζει τα σκυλια που γαυγιζουν αλλα τελικα δεν δαγκωνουν...
Αποτελεσματικοτητα σχεδον ανυπαρκτη γιατι οσο και να βαζει σημαντικα θεματα τελικα ο καιρος περναει και δεν αλλαζει κατι.
Ας ελπισουμε τον μηνα τουτο οχι να γινει πρωην αλλα ας ολοκληρωσει επιτελους αυτα που καταγγελλει και να βγαλει οτι στοιχεια εχει -γιατι εχει-.
Το μεγαλο ζητουμενο για μενα αγαπητε φιλε Γιαννη είναι για να μην χασουν οι λεξεις το νοημα τους... να δωσουμε νοημα στις λεξεις μας και να μην τις κανουμε να γινουν δηλωσεις που εμειναν δηλωσεις…

ΥΓ.Υπαρχει και… ο τεως-τεως η διπλοτεως στις παραλλαγες και στις αποχρωσεις του πρωην.

Ανώνυμος είπε...

600 και να καινε
Βλάμη ο κύριος είναι συνυπεύθυνος εδώ και χρόνια για την διαιώνιση μιας κατάστασης που έχει μετατρέψει την Αράχωβα και τώρα τον καλλικρατικό δήμο σε σκουπιδότοπο μετριότητας και παρακμής.

Ανώνυμος είπε...

2 Δεκεμβρίου 2012 8:53 π.μ.
Μεγάλε τα είπες όλα,έγραψες με το σχόλιό σου!!!!!΄

Τον ζωγράφισες και τον ξύρισες ΆΨΟΓΑ τον επαναστάτη... της φακής, καταλαβαίνεις εσύ τίνος, για να μην μας κόψει ο Τσοπάνος.

ΤΝ είπε...

παιδακια κοιταξτε να φατε οσα προλαβαινετε πριν ελθει ο εισαγγελεας κι αφηστε τους τεως και τους νυν.την προσφορα του καθενος την κρινουν οι δημοτες.προσωπικα δεν ψηφισα τον τεως αλλα σ ενα και μοναδικο δημοτικο συμβουλιο που πηγα αυτος κι αλλοι δυο ειχαν λογο,οι υπολοιποι ορτανσιες.ι οταν μου πε οτι θα παραιτηθει γιατι γινοταν το ελα να δεις στις εταιρειες του πα θα σε πουν γραφικο.και μου πε καλυτερα γραφικος παρα συνενοχος.εκ των υστερων φιλτατε σταθη δεν επρεπε να παραιτηθεις.τους αφησες κι αλωνιζουν.κανουν οτι θελουν.επειδη ομως ο εισαγγελεας εχει περασει το καρακολιθο δεν θα πω αλλα παρα μονο αυτο.βαγγελιω εγω εσενα ψηφισα να κανεις αντιπολιτευση αφου χασαμε.οχι να σαι ουρα του δημαρχου

ΠΑΡΑΛΙΩΤΙΣΩΠΟΥΛΑ είπε...

ΓΙΑΤΙ ΤΟΣΟ ΑΓΧΟΣ ΒΛΑΜΗΔΕΣ.ΤΙ ΦΟΒΑΣΤΕ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙ Ο ΝΕΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΙ ΑΡΧΙΖΕΤΕ ΝΑ ΚΑΙΤΕ ΠΙΘΑΝΕΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ.ΕΝΑ ΘΑ ΣΑΣ ΠΩ.ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΦΑΓΟΠΟΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ.ΑΛΛΩΣΤΕ ΓΙ ΑΥΤΟ ΕΙΧΕ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΝ ΜΠΕΖΕΝΤΕ Ο ΤΕΩΣ ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΝΑΙ ΚΑΘΑΡΟΣ.ΤΟΥ ΤΟ ΧΕ ΥΠΟΣΧΕΘΕΙ Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΕΝ ΤΟ ΕΚΑΝΕ ΚΑΙ ΡΑΓΙΣΕ ΤΟ ΓΥΑΛΙ.ΕΙΤΕ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕΙ ΕΙΤΕ ΟΧΙ ΚΥΡΙΟΙ ΤΗΣ ΑΕΠ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΤΟΝ ΔΙΟΙΚΕΙ Η ΚΥΡΙΑ.ΕΓΩ ΘΑ ΣΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΑ ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΣΕΤΕ ΑΥΤΗΝ ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΒΡΕ ΚΑΙ ΠΟΣΑ ΑΠΙΔΙΑ ΠΟΙΑΝΕΙ Ο ΣΑΚΚΟΣ.ΠΑΝΤΩΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΑΣ ΔΩΣΩ ΚΑΙ ΕΙΔΗΣΗ ΟΛΑ ΗΤΑΝ ΕΤΟΙΜΑ.ΣΤΗ ΠΑΡΑΛΙΑ ΕΤΟΙΜΑΖΑΝ ΛΑΣΠΗ ΑΛΛΑ ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΡΦΩΣΕ .ΚΑΙ ΜΗ ΜΠΛΕΚΕΤΕ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Η ΣΥΝΔΙΚΑΛΑ.ΑΥΤΟΙ ΠΑΝΕ ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΙΚΗΤΕΣ.ΕΙΝΑΙ ΕΞΥΠΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΓΙ ΑΥΤΟ ΠΡΟΚΟΨΑΝΕ

monosnet είπε...

ΧΡΟΝΙΑ ΕΨΑΧΝΑ ΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΩ ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΡΩΗΝ - ΤΕΩΣ. ΣΑΦΗΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΗΣ Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ. ΓΗΡΑΣΚΩ ΑΕΙ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΟΣ ... ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΚΥΡΙΕ ΙΑΛ
ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΣΤΙΧΙΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΑΤΥΡΙΚΑ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΣΑΤΕΙΡΑ ΕΙΣΤΕ ... ΑΠΕΧΤΟΣ

Γιάννης ΛΟΥΚΑΣ είπε...

Είχα αποφασίσει να μην παρέμβω στα σχόλια αυτού του κειμένου, καθώς ό,τι είχα να πω το είπα μέσα στο κείμενο με πολλή προσοχή και ασφαλώς χωρίς καμιά σκοπιμότητα.
Κάνω αυτή την εξαίρεση για να χαιρετήσω έναν παλιό (διαδικτυακό) φίλο, τον/την monosnet που τα έχουμε ξαναπεί πολύ παλιότερα και δεν θυμάμαι πόσος καιρός έχει περάσει από τότε. Ειλικρινά χάρηκα πάρα πολύ!
Όσο για τις παρατηρήσεις σας έχω μόνο να απαντήσω : "Γηράσκω αεί πειραματιζόμενος", σε διάφορες μορφές γραπτού λόγου (πάντα ερασιτεχνικά και περιστασιακά), ανάλογα με την έμπνευση, αλλά πάντοτε σεβόμενος τη γλώσσα και τον αναγνώστη.
Οπότε, άλλοτε προκύπτει κάτι καλύτερο κι άλλοτε όχι.
Ουδείς τέλειος εξάλλου.
Ευχαριστώ και ελπίζω να τα λέμε κάπου κάπου.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή παραλιωτισωπούλα απο πότε η λάσπη ειναι εξυπνάδα ?
Εγώ πάντως σας έχω ενημερώσει για τις μεθόδους Μαφίας της Παραλίας, αλλά εδω κατω δεν κουνιέται φύλλο.

Ανώνυμος είπε...

μήν είστε αφελείς.η παραλία πόνταρε σε ένα άλογο.της βγήκε κουτσό.το κάνει πέρα.δέν έχει συγγένειες το χρήμα.

διστομιτης είπε...

η παραλια ενα συμβουλο θα χει στην επομενη δημαρχια και τοτε θα πληρωθουν καποια χρεη ψαραδες

Ανώνυμος είπε...

διστομιτη ευχαριστούμε για την πληροφορία σου.
Εμείς είμαστε ψαράδες,εσύ τι είσαι στο τρενάκι του Κούκου ( μηχανοδηγός ή επιβάτης)