Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010

Λαθούρια, πολλοί τα έχουν ξεχάσει και ακόμα περισσότεροι δεν τα γνωρίζουν.


Κάποτε το λειβάδι της Αράχωβας ήταν γεμάτο, τώρα πιά μόνο κάποιοι πολύ "παραδοσιακοί" κοπίαζουν γιά να τα καλλιεργήσουν.

Φάβα από Λαθούρι Φενεού"Σαν σ' αρέσει η φάβα σπείρε και κάνα λαθούρι." λέει η λαική παροιμία

Φάβα  δεν είναι ένα συγκεκριμένο όσπριο, για τη λέξη ερίζουν πολλοί, γράφοντας ανακρίβειες για το αν πρόκειται για χυλό από κουκιά  λαθούρια η από άλλα όσπρια.
Φάβα στη λατινική γλώσσα σημαίνει έτνος, λέξη αρχαιοελληνική που σημαίνει χυλός από οποιοδήποτε όσπριο.

φάβα, Ῥωμαίοις τὸ ἔτνος ἐδόκει καλεῖν
 
Λαθούρι (φάβα)«είδος νομευτικόν, ενίοτε καλλιεργούμενον», όπως αναφέρει ο Καββάδας στο εννιάτομο εικονογραφημένο Βοτανικό Φυτολογικό Λεξικό.
Από τους καρπούς αυτού του φυτού παράγεται το λαθούρι.
Είτε από παραδοσιακό ελληνικό σπόρο, είτε παραγόμενο με μαζικές βιομηχανοποιημένες καλλιέργειες, το λαθούρι είναι πλούσιο σε σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, ποτάσιο, βιταμίνες B, C, E, φολικό οξύ, πρωτεΐνες, έχει χαμηλής περιεκτικότητας λιπαρά, υψηλή περιεκτικότητα φυτοχημικών ουσιών που συμβάλλουν
στην αναπαραγωγική διαδικασία, βοηθούν την ανάπτυξη των παιδιών, ουσίες που είναι κατάλληλες στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων, πιθανή πρόληψη κατά του καρκίνου και του διαβήτη


Είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, που βοηθούν στη μεταφορά του περιεχομένου των εντέρων, συμβάλλει έτσι κατά της δυσκοιλιότητας. Η κατανάλωση του μειώνει τη χοληστερόλη του αίματος, εξασφαλίζοντας προστασία στην καρδιά. Για το λόγο αυτό αντικαθιστώντας με αυτό το όσπριο αλλά και με τα υπόλοιπα όσπρια το κρέας στις διατροφικές μας συνήθειες, χαρίζουμε μεγάλο δώρο στο καρδιαγγειακό μας σύστημα. Αντίθετα το κρέας επειδή είναι πλούσιο σε λιπαρές ουσίες και χοληστερόλη θεωρείται ακατάλληλο και επικίνδυνο αν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες και συχνά.

Το λαθούρι είναι φτωχό σε σάκχαρα και πλούσιο σε σύνθετους υδατάνθρακες, έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, οπότε ενδείκνυται ως κατάλληλη τροφή για τους διαβητικούς κι όσους θέλουν να κάνουν δίαιτα ή απλά να τηρήσουν μια υγιεινή διατροφή.
Η φάβα από λαθούρι προσδίδει περίπου 80kcal ανά 100γρ.

Το λαθούρι αντίθετα από τα υπόλοιπα όσπρια είναι εύπεπτο, για το λόγο αυτό είναι όσπριο που είναι κατάλληλο για τους ηλικιωμένους, στα ιδρύματα όπου φιλοξενούνται ηλικιωμένοι χρησιμοποιείται ως βραδινό σε ελαφριές σουπίτσες-χυλούς.

Όσοι πιστεύετε ότι φουσκώσατε με λαθούρι αναρωτηθείτε μήπως συνοδέψατε το ελαφρύ αυτό όσπριο με πολλά άλλα ορεκτικά ξινά, αλμυρά, κρεμμύδι ωμό ή τηγανιτό και σίγουρα αν την επομένη φορά το καταναλώσετε δίχως συνοδευτικά θα αλλάξετε γνώμη.

 Και τώρα μία συνταγη γιά να φάμε λαθούρια.

2 φλιτζάνια φάβα από λαθούρι

1 φλιτζάνι αμύγδαλα ασπρισμένα

1 μέτριο ξερό κρεμμύδι χαραγμένο σταυρωτά

1,5 κ.γ αλάτι, πιπέρι λευκό

5-6 ποτήρια νερό


Για το πάντρεμα

1/3 ποτηριού ελαιόλαδο

2 μέτρια κρεμμύδια σε φετάκια

1 κ.γ ζάχαρη

Καθαρίζουμε την φάβα από σκουπιδάκια την πλένουμε πολύ καλά και τη μουλιάζουμε σε μπόλικο νερό. (προαιρετικά)
Όταν μουλιάζουμε την φάβα καθαρίζει τέλεια, αποκτά ένα λαμπερό ανοιχτόχρωμο χρώμα, χυλώνει καλύτερα και βγάζει λιγότερο αφρό.
Δίνει πιο ωραίο χρώμα, ιδιαίτερα αν δεν την παντρέψουμε με άλλα υλικά.

Αν δεν έχουμε χρόνο την βάζουμε να βράσει μόνη της με το νερό για 15 λεπτά και την ξαφρίζουμε συχνά. Προσοχή αν η φωτιά είναι δυνατή φουσκώνει θα πρέπει να έχετε το νου σας. Μετά ρίχνουμε μέσα στην κατσαρόλα και το κρεμμύδι και βράζουμε περίπου 30-45 λεπτά ανάλογα με το πόσο βραστερή είναι.
Προτιμήστε να σιγοβράσετε στη χαμηλότερη θερμοκρασία, θα χυλώσει καλύτερα, θέλει περίπου 1,5-2 ώρες.

Στο τελευταίο τέταρτο προσθέτουμε τα αμύγδαλα.

Όταν δούμε ότι μαλάκωσε αρκετά ώστε να λιώνει με το πιρούνι, βγάζουμε το κρεμμύδι και την πολτοποιούμε με τον πολτοποιητή, ή στο μπλέντερ, έτσι αποκτά βελουτέ όψη.
Αφήνουμε να πάρει μια βράση ακόμη, προσθέτοντας και λίγο λάδι, από αυτό που τηγανίσαμε τα κρεμμύδια.
Σε ένα σαγανάκι σοτάρουμε τα κρεμμύδια να ξανθύνουν και προς το τέλος προσθέτουμε τη ζάχαρη να καραμελώσουν και να γλυκάνουν περισσότερο.
Σερβίρουμε τη φάβα σε πιάτα και στο κέντρο βάζουμε τα κρεμμύδια και λίγο από το λαδάκι τους.
Γαρνίρουμε και με φρέσκο κρεμμυδάκι σε ροδέλες, ψιλοκομμένο μαϊντανό, μικρά κρουτόν ή ψωμάκι ψημένο στη σχάρα, και βουτηγμένο σε παρθένο ελαιόλαδο.
Το λεμονάκι απαραίτητο για όσους αγαπούν τις πιο πλούσιες γεύσεις.

Αν δεν νηστεύουμε αντί για νερό, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ζωμό κοτόπουλου και αφού σερβίρουμε, βάζουμε στο κέντρο μια κουταλιά της σούπας στραγγιστό γιαούρτι ή αφήνουμε να πάρει μια βράση με λίγη κρέμα γάλακτος για πιο βελουτέ εμφάνιση.

πηγές gaiasergon.gr, www.ebio.gr, gasteroplix,

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Συγχαρητήρια για αυτόν τον εξαιρετικό ιστότοπο.Επιτέλους κάποιος που ασχολείται με την ουσιαστική αξία αυτού του τόπου.
αλήθεια υπάρχει κανείς που να παράγει στο λιβάδι όσπρια ή σιτηρά;

Ο Τσοπάνος της Αράχωβας είπε...

Ελάχιστοι που κοπιάζουν για να κάνουν απλως το κέφι τους.
Κρατουν μερικά και κάποια μοιράζουν σε καλούς φίλους. Αν εννοείς παραγωγή για εμπορία ούτε να γίνεται λόγος.

Ανώνυμος είπε...

Παράγουν : λαθούρια, ρεβίθια, φακές Λιβαδιού και τις πουλάνε οι Γιάννης Μπεζεντές(σύμβουλος του τοπικού Αραχώβης) και Γιάννης Θ. Ανάγνος. Φέτος ή παραγωγή τους σε ποιότητα ήταν εξαιρετική.

Λαθούρια του Βλάχου
Περιγραφή

Συστατικά
•300 gr λαθούρια
•1 κρεμμύδι
•2 σκελίδες σκόρδο
•2 δαφνόφυλλα
•αλάτι-πιπέρι
•ελαιόλαδο
•2ντοματες τριμμένες
•1 κουταλιά πελτέ
Οδηγίες

1. Βράζουμε τα λαθούρια σε νερό για 10 λεπτά και πετάμε το νερό.

2. Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι στο λάδι

3. Ρίχνουμε τον πελτέ, τις ντομάτες, τα λαθούρια, ανακατεύουμε για ένα- δυο λεπτά και ρίχνουμε νεράκι να τα σκεπάζει.

4. Προσθέτουμε αλατοπίπερο, τα δαφνόφυλλα, το σκόρδο ψιλοκομμένο και ψήνουμε σε χαμηλή φωτιά για 50-60 λεπτά μέχρι να χυλώσουν.
Αν χρειαστεί προσθέτουμε λίγο νεράκι παραπάνω κατά το διάστημα που βράζουν τα λαθούρια.
Σερβίρουμε ζεστά με μπόλικες ελιές, φέτα από τον τσέλιγκα, κρεμμύδια φρέσκα ή ξερά και ρέγκα ή χαψί!!!
Και κρασί ………………ΠΑΝΤΑ ΑΡΑΧΩΒΑΣ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

.

Ανώνυμος είπε...

καλησπέρα, καλά τα λέτε για το λαθούρι, αλλά μία φωτογραφία δε βάλατε! Το μεγάλο θέμα που δεν έχει ξεκαθαριστεί είναι το ΠΟΙΟΣ είναι αυτός ο σπόρος. Είναι αυτό το αδιαμόρφωτου σχήματος που καλλιεργείται στο οροπέδιο του Ζερικίου, (και στην Αράχωβα), ή είναι κάτι που μοιάζει με φάβα; Βάλτε μία εικόνα του σπόρου να καταλάβουμε για ποιο πράγμα μας μιλάτε. ευχαριστώ.

Ο Τσοπάνος της Αράχωβας είπε...

Μόλις μπήκε

Ανώνυμος είπε...

Ρε φιλε ανωνυμε, εγραψες που εγραψες δυο ονοματα που πραγουν λαθουρια, γραψε και τους υπολοιπους γιατι ειναι κριμα να μην τους υπολογιζεις, εκτος αν δεν τους ξερεις.

Ανώνυμος είπε...

Εσύ που τους ξέρεις γιατί δεν τους λες να τους μάθουμε και εμείς?

σταθης είπε...

Δε λέτε όμως ότι το λαθούρι περιέχει νευροτοξικές ουσίες και ότι όποιοι το καταναλώνουν μακροχρόνια αρρωσταίνουν.

koliri είπε...

Κατατοπιστικός και περιεκτικός. Ο συνδυασμός όσπριο (λαθούρι) με καρπό (αμύγδαλο) δίνει και πλήρη πρωτείνη εφάμιλλη της ζωικής οπότε και ενδείκνυται για μεταπροπονητικό γεύμα :)

Ανώνυμος είπε...

συγχαρητηρια για το αρθρο,μια μικρη διορθωση και απο μενα,φιλικα παντα,το καλιο ειναι το ιδιο ακριβως με το ποτασιο, καλη συνεχεια !!!

Ανώνυμος είπε...

Καλησπέρα σε όλους!
Νομίζω ότι η φωτογραφία είναι από σπασμένο λαθούρι, αυτό δηλαδή που αγοράζουμε και χρησιμοποιούμε για να παρασκευάσουμε τη φάβα. Ο σπόρος πρέπει να είναι αλλιώς (πιο πολύ σαν φακή, αλλά με σκληρή φλούδα που πρέπει να αφαιρεθεί, εξ' ού και η ανάγκη για σπάσιμο και λίχνισμα. Αλλά δεν έχω ιδίαν γνώσην. Κάπου τα διάβασα αυτά..)

Εκείνο που εγώ ψάχνω είναι
ΣΠΟΡΟ λαθουριού.

Μήπως έχει κανείς ή γνωρίζει που μπορώ να βρω;
Ψάχνω λίγο: 5-10 κιλά.

Ευχαριστώ
Θόδωρος