Ο μεγάλος μας Ήρωας – οι”
μικροί μας ήρωες”
του Γιάννη Αν. ΛΟΥΚΑ
Η
γλώσσα αποτελεί κι αυτή μια κοινωνία. Και η κοινωνία αυτή έχει τα πάντα : τα
μέλη της (λέξεις), τις συμφωνίες της (συνώνυμα), τις αντιθέσεις της (αντώνυμα),
τις περιπτώσεις της (πτώσεις), τα φύλα της (γένη), το πλήθος της (αριθμοί), τις
συνθέσεις της (σύνθετα), τα πάθη της (φωνές), τις κλίσεις της (εγκλίσεις), τους
νόμους της (κανόνες), το σύνταγμά της ( γραμματική), τον καταστατικό της χάρτη
(συντακτικό), τις παρανομίες της (εξαιρέσεις), τις ιδιοτροπίες της
(ιδιωματισμοί), τη γεωγραφική της εξάπλωση (προφορές) και, μάλλον, και πολλά
άλλα. Η δε κάθε λέξη – σαν άλλος δρόμος – έχει τη δική της ιστορία.
Ήταν, που
λέτε, κάποτε, στα αρχαία χρόνια, μια πολύ μικρή λέξη, με μόλις τέσσερα
γράμματα. Μικρή μεν, αλλά ισορροπημένη : δυο φωνήεντα, δυο σύμφωνα. Μικρή, αλλά
συμμετρική : ένα φωνήεν, ένα σύμφωνο, και πάλι ένα φωνήεν κι άλλο ένα σύμφωνο.
Και τα δυο σύμφωνα μακρά – που λέγανε κάποτε οι δάσκαλοι – ίσως για να δηλώνουν
τη μακρά ιστορία της : ένα ήτα κι ένα ωμέγα. Κι ανάμεσα στα δυο φωνήεντα ένα
σύμφωνο - υγρό το λέγανε κάποτε – το ρω. Απ’αυτό εμπνεύστηκε ο Ελύτης «τα
ρω του έρωτα». Και, στο τέλος, τι άλλο…, ένα σίγμα τελικό, ασφαλώς.
Το μικρό σταυρόλεξο λύθηκε : Η Ρ Ω Σ. Τέσσερα ακριβώς γράμματα,
τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο. Κι όσο μικρή είναι η λέξη, τόσο μεγάλη η
δύναμή της! Μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα, που έλεγαν κάποτε οι δάσκαλοι και που εξακολουθούν να το λένε, καθώς, ευτυχώς, τα
μαθηματικά λειτουργούν με βάση τους κανόνες και τους νόμους τους, κάτι που,
δυστυχώς, δε συμβαίνει πλέον με την ελληνική γλώσσα, στην οποία όλα
επιτρέπονται και, συνήθως, με υπουργικές και παιδαγωγικές αποφάσεις!
Μα, πώς να
μην είναι δυνατή αυτή η λέξη ; Θυμηθείτε ποιος την αντιπροσωπεύει κι από πότε :
ο Θησέας στην Αθήνα, οι Διόσκουροι, Κάστωρ και Πολυδεύκης, στη Σπάρτη, ο Κάδμος
στη Θήβα, ο Ιάσων στη Θεσσαλία, ο Αίας στη Σαλαμίνα, ο Μίνως στην Κρήτη, μα και
ο Ηρακλής, κορυφαίος και Πανελλήνιος. Κι η αναφορά δεν έχει τελειωμό : ο Αχιλλέας, ο Αγαμέμνων, ο Οδυσσέας, ο
Λεωνίδας και, στο τέλος των αρχαίων χρόνων, ο Μέγας Αλέξανδρος.
Kατόπιν, στα χρόνια του Βυζαντίου, ή, σωστότερα, στα χρόνια της
Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο Διγενής Ακρίτας, οι αυτοκράτορες, ο
μαρμαρωμένος βασιλιάς. Πάντα ο θρύλος με
την ιστορία έπλεκαν και ύφαιναν ένα υπέροχο υφαντό!
Μετά φτάσαμε στον αγώνα για τη Λευτεριά.
Καινούργιοι ήρωες τώρα. Για την Πατρίδα και τη Θρησκεία. Και να’την πάλι η
γεωγραφία! Άλλοι ήρωες στο Μοριά, άλλοι στη Ρούμελη, άλλοι στα Νησιά. Τόσο
μακριά, αλλά και τόσο κοντά ο ένας με τον άλλον! Τόσες διαφορές ανάμεσά τους,
μα και το κορυφαίο κοινό στοιχείο : το πάθος για τη Λευτεριά!