Λασπολογία και…Λασπο-φιλο-λογία

                                                                           Του Γιάννη Αν. ΛΟΥΚΑ

Και βουλιάζει η ζωή μας

στα λασπόνερα

βοήθα Παναγιά μου

ΚΑΙ ΜΗ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ !            

                                          Αλέκου Χρυσοβέργη – Σπύρου Γιατρά – Γιάννης Πάριος

 

Είναι πάντα κακή η λάσπη ;

Η λέξη λάσπη και τα παράγωγά της (λασπο-λογία, λασπο-λόγος) είναι από τις πιο αρνητικά φορτισμένες λέξεις της νεοελληνικής πραγματικότητας. Μάλιστα υπάρχει και … διαβάθμιση :          

• Θετικός βαθμός : η λάσπη.
• Συγκριτικός βαθμός : η λασπολογία.
• Υπερθετικός βαθμός : η λάσπη στον ανεμιστήρα !

Ο λασπολόγος θεωρείται κατά-πτυστος άνθρωπος (ευτυχώς γι αυτόν, συνήθως είναι ανώνυμος κι έτσι γλιτώνει το απ’ ευθείας… φτύσιμο). Και μια που αναφερόμαστε στο απαγορευμένο «πτύειν», να μη ξεχνάμε ότι η λάσπη δε γίνεται από μόνη της. Θέλει χώμα και νερό (το σάλιο δεν επαρκεί για μεγάλη ποσότητα). Να θυμηθούμε όμως

και τη χαρακτηριστική κίνηση των παλιών λασπατζήδων να φτύνουν τις παλάμες τους, πριν πιάσουν το φτυάρι για να ετοιμάσουν τη λάσπη-χαρμάνι. Ήδη μπήκαμε και στην καλή-χρήσιμη πλευρά της λάσπης.

 

Οι χρήσεις της λάσπης

Στο λεξικό του Μπαμπινιώτη και στο λήμμα «λάσπη» υπάρχουν έξι ερμηνείες : οι πρώτες δυο  καλές και χρήσιμες,  οι επόμενες δυο ανεκτές και οι υπόλοιπες δυο σκέτο κατακάθι. Έχουμε και λέμε :

1. χώμα και νερό αναμεμειγμένα : ο Θεός μας έφτιαξε από λάσπη.
2. δομικό και συνδετικό υλικό : ανακατεύω λάσπη, κουβαλάω λάσπη.

3. ίζημα, ιλύς : η λάσπη του ποταμού, η λάσπη του βαρελιού (από ρετσίνι)
4. πολτός, χυλός : τα μακαρόνια παράβρασαν και έχουν γίνει λάσπη, το ψωμί ήταν λάσπη από μέσα.

5. διαφθορά : κυλιέται στη λάσπη και το βούρκο.
6. ανήθικη, άδικη κατηγορία : οι εφημερίδες επιδίδονται σε πόλεμο λάσπης.

Αγαπητοί αναγνώστες μην «κόβετε λάσπη» από το άρθρο, κοινώς μην την κοπανάτε, καθότι η ανάλυσή μας έχει και συνέχεια…

Η επικράτηση της λασπολογίας

Δυστυχώς από όλον αυτόν τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας για τη λάσπη, κυριάρχησε η αρνητική χρήση της λέξης, αφού άλλωστε και στα πολιτικά μας ήθη επικράτησε η λασπολογία. Και για να είναι ΄΄in΄΄ και η επαρχία, η λασπολογία διαχύθηκε σε όλη την ελληνική περιφέρεια με δύο αντίρροπες μορφές :

• με τη σπίλωση και κατασυκοφάντηση τοπικών παραγόντων, σύμφωνα με το γκεμπελικό δόγμα : «λασπολογείτε, λασπολογείτε (με ή χωρίς ανεμιστήρα που φυγοκεντρίζει τη λάσπη), στο τέλος πάντα κάτι θα μείνει» (φυγόκεντρος δύναμη).
• Με το βάφτισμα κάθε κριτικής (ακόμα και ανιδιοτελούς ή εποικοδομητικής) σε λασπολογία, κάτι που ιδιαίτερα βολεύει πολλά … κεντρικά πρόσωπα (κεντρομόλος δύναμη).

Η συνισταμένη των δύο αυτών δυνάμεων είναι η έλλειψη ισορροπίας (ή  ανισορροπία αν θέλετε) στα τοπικά πράγματα.

Έτσι, η ηρωική ελληνική επαρχία ανταγωνίζεται επαξίως το «κλεινόν άστυ» στον τομέα αυτό, διαθέτοντας άφθονα τα συστατικά της λάσπης, ήτοι χώμα και νερό, ενώ, ως γνωστόν, η πρωτεύουσα μη διαθέτουσα χώμα (λόγω τσιμεντοποίησης) και πηγαίο νερό (λόγω λειψυδρίας) δυσκολεύεται στην παραγωγή της λάσπης. Ευτυχώς που υπάρχουν ορισμένα Μ.Μ.Ε.  και διάφοροι εκπρόσωποι…Αποτελούν μια «κάποιαν λύσιν».

Η … καλή λάσπη

Η λάσπη είναι ευεργετική με τη μορφή του ανακουφιστικού λασπόλουτρου και της αναζωογονητικής λασποθεραπείας.

Η … αγωνιστική λάσπη

Οι λασπομαχίες (πραγματικές, ακόμα και μεταξύ γυναικών) αλλά και οι συμβολικές (πόλεμος λάσπης) δέον να αποφεύγονται καθώς είναι αντιαισθητικές, βρώμικες και ρυπαρές, έστω κι αν το φιλοθεάμον κοινό «τη βρίσκει» μ’ αυτές. Και βέβαια είναι μεγάλη δυστυχία όλη η χώρα να καταντήσει ένας απέραντος λασπότοπος.

Η λύση

«Λύσεις … υπάρχουν»!

Και τις λύσεις δίνει πάντα  η πρωτοπόρα τεχνολογία. Και η λύση ονομάζεται «λασπωτήρας». Τι είναι ο λασπωτήρας; Ένα παραλληλόγραμμο λάστιχο στο πίσω μέρος του οχήματος, που προστατεύει από τις λάσπες. Να εφοδιασθούμε με λασπωτήρες παντού: στα  blogs,στα Μ.Μ.Ε., στην πολιτική, στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ο ΚΟΚ τους προβλέπει. Ας επεκτείνουμε την εφαρμογή τους παντού.

Η ευχή 

Μακάρι να ξε-λασπώσουμε γενικώς. Ως άτομα, ως κοινωνία, ως χώρα. Να ξελασπώσουμε και οικονομικά και εθνικά.

Η λασποβροχή   

Το φαινόμενο αυτό της … ατμοσφαιρικής λάσπης μας εκνευρίζει, γιατί επιβάλλει  πλύσιμο των αυτοκινήτων, όμως συμβολίζει το πόσο κοντά είμαστε στην Αφρική όχι μόνο κλιματολογικά και γεωγραφικά, αλλά κυρίως οικονομικά (πλέον) και κοινωνικά. Επίσης η λασποβροχή στα τζάμια συμβολίζει με τον καλύτερο τρόπο, πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η λάσπη και πόσο διαστρεβλώνει την πραγματικότητα.

Λάσπη και Πίστη

Στην ευαγγελική διήγηση του θαύματος του Τυφλού, ο Χριστός με λάσπη που έφτιαξε ο Ίδιος («εποίησεν πηλόν») και άλειψε τα μάτια του τυφλού, του χάρισε το φως του.

Λάσπη και ποίηση

Το ευτελές αυτό είδος μπορεί να έχει την τιμητική του σε μεγάλα ποιητικά έργα σπουδαίων δημιουργών. Η λέξη «λάσπη» αναφέρεται τρεις φορές στο Πνευματικό Εμβατήριο του Άγγελου Σικελιανού:

• Να που η ψυχή μου εσκλήρυνεν,

      εσκλήρυνε και μπαίνει ακέρια πια μέσα στη λάσπη.

• Ομπρός βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ την Ελλάδα,

     ομπρός βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ τον κόσμο.

     Τι, ιδέτε, εκόλλησεν η ρόδα του βαθιά μέσα στη λάσπη.

• Ομπρός παιδιά και δε βολεί μονάχος ν’ ανέβει ο ήλιος

     σπρώχτε με γόνα και με στήθος να τον βγάλουμε απ’ τη λάσπη.

Και  μία φορά αναφέρεται ως πηλός.

• Είδα τον εαυτό μου βαρύ από κοκκινόχωμα πηλό πλασμένο.
  
  
  
  
  
  

Ποιητικό επίμετρο

Ποτέ να μην ξεχνάμε ότι ο πηλός-λάσπη είναι το αρχέγονο υλικό κατασκευής μας, κι έτσι πάντα να αναφωνούμε (απαγγέλλοντας ή τραγουδώντας) μαζί με τον Ελύτη και το Θεοδωράκη :

«Θέ μου Πρωτομάστορα / μ’ έχτισες μέσα στα βουνά

  Θέ μου Πρωτομάστορα / μ’ έκλεισες μεσ’ τη θάλασσα

  Θέ μου Πρωτομάστορα / μ’ έζωσες στις ακρογιαλιές

  Θέ μου Πρωτομάστορα / στα βουνά με θεμέλιωσες»

Ο Πρωτομάστορας εργάζεται με ανθρώπινη λάσπη και ποιεί τα πάντα εν σοφία!

Με εκτίμηση

                                                                                                     ΙΑΛ

Υ.Γ.1: Το άρθρο  αυτό το αφιερώνω δημοσίως στον εκλεκτό φίλο Στάθη Ασημάκη (για λόγους που ο ίδιος γνωρίζει), με βαθιά εκτίμηση και τιμή.

Υ.Γ.2: Ο Στάθης Ασημάκης ως μηχανικός κι αυτός, μπορεί να εκτιμήσει την αξία του παραδοσιακού δομικού αυτού υλικού.

Υ.Γ.3: Μπορεί το «επίσημο» όνομα της λάσπης να είναι ιλύς ή πηλός. Όμως στην Αραχωβίτικη ντοπιολαλιά

• «τσαμούρ’» είναι η λάσπη, το λασπόνερο  
• «τσουμπλιά» είναι το λασπώδες έδαφος και
• «λασπουτσούλ’» το κύλισμα στη λάσπη.

Υ.Γ.4: Ούφ! Με τα «Τοπωνυμιογλωσσικά» του Στάθη Ασημάκη «ξελάσπωσα» για μια  ακόμα φορά!